Forex piyasasında işlem yapan herkes “spread” terimini duymuştur. Alış fiyatı ile satış fiyatı arasındaki farkı ifade eden bu değer, yatırımcı için doğrudan maliyet anlamına gelir. Peki neden bazı zamanlar spread dar, bazı zamanlar ise geniştir? Bu fark neye göre oluşur?
Bu sorunun cevabı, büyük ölçüde volatilite (oynaklık) ile ilişkilidir. Fiyatın ne kadar sert ve hızlı değiştiğiyle, işlem maliyetiniz arasındaki bu görünmeyen bağlantı, özellikle kısa vadeli işlem yapanlar için kritik önemdedir.
Bu yazıda, spread ve volatilite arasındaki ilişkiyi, hangi piyasa koşullarında ne tür spread davranışları gözlemlenebileceğini ve nasıl önlem alınabileceğini detaylı şekilde ele alıyoruz.
Spread Nedir, Neden Sürekli Değişir?
Spread, bir ürünün alış (bid) ve satış (ask) fiyatı arasındaki farktır. Bu fark, piyasadaki likiditeye, işlem yoğunluğuna ve piyasa sağlayıcısının politikalarına göre anlık olarak değişebilir.
Özellikle döviz çiftlerinde bu değişim çok hızlı gerçekleşir. Hatta bazı aracı kurumlardaki grafiklerde bunu gözünüzle bile takip edebilirsiniz: Spread daralır, genişler, sonra tekrar daralır. Bunun ana sebebi: volatilite.
Volatilite Nedir? Neden Önemlidir?
Volatilite, bir yatırım aracının belirli bir zaman dilimi içerisindeki fiyat hareketliliğinin ölçüsüdür. Yüksek volatilite, fiyatların kısa sürede büyük değişiklikler göstermesi anlamına gelir.
Volatilitenin arttığı zamanlarda, piyasada belirsizlik yükselir, emirlerin karşı tarafında duranlar (likidite sağlayıcılar) temkinli davranmaya başlar. Bu da otomatik olarak spread’in genişlemesine yol açar.
Hangi Durumlarda Spread Genişler?
- Ekonomik Veri Açıklamaları
Tarım dışı istihdam, faiz kararları, enflasyon gibi makroekonomik verilerin açıklandığı dakikalarda spread’ler genellikle genişler. Çünkü piyasa bir anda yönsüz hale gelir. - Hafta Açılış ve Kapanışları
Pazartesi sabahı ve Cuma akşamı piyasalar daha düşük hacimlidir. Bu zamanlarda alış ve satış arasında fark artabilir. - Düşük Likidite Dönemleri (Asya Seansı gibi)
Avrupa ve ABD piyasalarının kapalı olduğu saatlerde işlem hacmi azalır. Likidite düştüğü için spread’ler normalden daha yüksek olabilir. - Kriz Anları veya Beklenmedik Gelişmeler
Savaş, doğal afet, siyasi kriz gibi gelişmeler volatiliteyi ve spread’i aynı anda artırır.
Neden Önemli? Yatırımcıyı Nasıl Etkiler?
- Maliyet Artışı:
Geniş spread demek, pozisyon açtığınız anda daha fazla eksiyle başlamanız demektir. Özellikle scalping ya da kısa vadeli işlemlerde bu durum kârlılığı ciddi şekilde etkiler. - Stop-Loss Tetiklenmesi:
Aniden genişleyen spread’ler, aslında “gerçek” fiyata ulaşmasa bile stop-loss seviyenizi tetikleyebilir. Bu da gereksiz pozisyon kapanmalarına yol açar. - Hatalı Strateji Değerlendirmesi:
Spread davranışını hesaba katmayan stratejiler, testlerde başarılı görünse de canlı işlemde zarar yazabilir.
Ne Yapmalı? Spread ve Volatilite ile Nasıl Baş Edilir?
- Haber Takvimi Kullanın
Önemli veri açıklamaları öncesinde işlemlerinizi gözden geçirin veya pozisyonunuzu azaltın. - Scalping Saatlerini İyi Seçin
Avrupa ve ABD seanslarının çakıştığı saatlerde likidite yüksektir, spread daha stabildir. - Stop-Loss Mesafesini Volatiliteye Göre Ayarlayın
Genişleyen spread’ler yüzünden stop-loss’un gereksiz tetiklenmesini önlemek için volatiliteye uygun mesafe belirleyin. - Spread Gözlemleyebileceğiniz Platformlar Kullanın
Anlık spread takibi yapabildiğiniz platformlar, işlem kararlarında daha gerçekçi davranmanızı sağlar.
Sadece Fiyata Değil, Maliyete de Bakmak Gerekir
Forex’te sadece “nereden alıp nereden satacağınız” değil, işlemin size neye mal olacağı da önemlidir. Spread ve volatilite arasındaki ilişki, yatırımcının kâr-zarar dengesinde doğrudan belirleyici olabilir.
Bu yüzden teknik analiz kadar, piyasa koşullarını ve zamanlamayı da dikkate alan bir bakış açısı, sizi sürpriz maliyetlerden korur. Unutmayın: Kâr etmek kadar, gereksiz masraflardan kaçınmak da başarının bir parçasıdır.